Dr.Leslie Ellis: Τι προσπαθούν να μας πουν τα όνειρά μας;
Ανέκαθεν αντιμετώπιζα συγκεκριμένα όνειρα ως μηνύματα που ήθελε να μου στείλει το υποσυνείδητο για το πώς βίωνα συγκεκριμένες καταστάσεις. Και είναι σοκαριστικό το ότι σε περιόδους άγχους- για πολλά χρόνια- έβλεπα τα ίδια όνειρα, που μου προκαλούσαν έντονη αγωνία ή σε περιόδους στεναχώριας έρχεται στον ύπνο μου ο παππούς μου-τον οποίο έχω χάσει από το 2006- να με ηρεμήσει. Σταδιακά συνειδητοποίησα την ενστικτώδη προσπάθειά μου να ελέγξω την εξέλιξη όσων βλέπω κατά τη διάρκεια της νύχτας, ώστε να υπάρχει αίσιο τέλος και να μπορώ να ξυπνώ ξεκούραστη. Η ψυχοθεραπεύτρια-συγγραφέας Dr.Leslie Ellis έχει αφιερωθεί στο κεφάλαιο «όνειρα» κάνοντας μαθήματα σε θεραπευτές και συνεδρίες με ασθενείς. Μπορούμε να ελέγξουμε τα όνειρα; Τι προσπαθούν να μας πουν για την ψυχολογική μας κατάσταση; Μπορούν να φανερώσουν διαταραχές; Πόσο επηρεάστηκαν από την πανδημία και γιατί κάποια επαναλαμβάνονται; Η συνέντευξη αυτή που μου παραχώρησε η πολυπράγμων και βραβευμένη επιστήμονας αποτελεί σίγουρα έναν οδηγό για έναν καλύτερο ύπνο και μία ποιοτική ζωή…
Συναπάντημα: Τι λένε τα όνειρά μας για εμάς;
Dr.Leslie Ellis: Τα όνειρά μας μάς λένε πολλά πράγματα, περισσότερα από όσα μπορούμε να εκφράσουμε εν συντομία. Ένα από τα πράγματα που κάνουν με συνέπεια είναι να μας τραβάνε προς τα βάθη του εαυτού μας, προς αυτό που δημιουργείται κάτω από την επιφάνεια και χρειάζεται την προσοχή μας. Τα όνειρα έχουν περιγραφεί ως συναισθηματικό βαρόμετρο και ως βοηθοί στη διαδικασία μετριασμού δυνατών και δύσκολων συναισθημάτων. Έτσι, όταν η ζωή των ονείρων μας αυξάνεται, είναι σαφές ότι αυτά ανταποκρίνονται στην ένταση της ζωής μας εκείνη τη στιγμή, και πέρα από τον ευρύτερο κόσμο. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια αυτής της παγκόσμιας πανδημίας, σημειώθηκε σημαντική αύξηση της έντασης των ονείρων και περισσότερο άγχος που απεικονίζεται στα όνειρα των γυναικών. Η πανδημία είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο στις γυναίκες παγκοσμίως κι αυτό αντικατοπτρίζεται σαφώς στα όνειρα. Έτσι τα όνειρα μάς λένε, με οπτικούς και δημιουργικούς τρόπους, την κατάσταση της συναισθηματικής μας ζωής. Εξελίσσονται μαζί μας, αλλάζουν σε ένταση και περιεχόμενο στη διάρκεια του βίου μας. Αλλά κάνουν και κύκλους στα ίδια θέματα παρουσιάζοντας τον μοναδικό, αυθεντικό και διαρκή χαρακτήρα της προσωπικότητάς μας, καθώς και τονίζουν τι μπορεί να είναι πρόσκαιρα το επίκεντρο. Είναι δύσκολο να απαντήσω σ’ αυτήν την ερώτηση περαιτέρω, χωρίς να μιλήσω με γενικότητες. Ακριβώς όπως κάθε άτομο είναι τόσο μοναδικό όσο και η έκφραση καθολικών αρχέτυπων, το ίδιο ισχύει και για τα όνειρά μας.
Το να βλέπεις το ίδιο όνειρο επανειλημμένα μπορεί να σημαίνει κάτι; Θα μπορούσε να είναι μια προσπάθεια του υποσυνείδητού μας να μας στείλει ένα μήνυμα ή να αντιμετωπίσουμε έναν φόβο; (Όταν αισθανόμαστε άγχος, βλέπουμε εφιάλτες, π.χ. ότι δίνουμε εξετάσεις και δεν έχουμε διαβάσει, ή βλέπουμε ότι χάνουμε τα δόντια μας. Αυτά είναι κοινά ανάλογα με τον χαρακτήρα και τους φόβους που έχει κάθε άτομο;)
Τα επαναλαμβανόμενα όνειρα είναι κοινά κι αποτελούν μια ισχυρή ένδειξη ότι έχουμε κολλήσει σε κάτι που χρειάζεται προσοχή. Είναι σαν το ίδιο το όνειρο να μη μας εγκαταλείπει, αλλά να συνεχίζει να προσπαθεί να μας βοηθήσει να επεξεργαστούμε ή να προχωρήσουμε σε ό, τι κι αν είναι το ζήτημα που απεικονίζει. Υπάρχουν πολλές εκδοχές του επαναλαμβανόμενου ονείρου, αλλά η πιο γνωστή είναι ο επαναλαμβανόμενος εφιάλτης τραύματος, ένα βασικό σύμπτωμα τραυματισμού μετά το τραυματικό στρες. Αυτό που διακρίνει αυτά τα όνειρα είναι ότι τείνουν να αναπαράγουν ένα τραυματικό περιστατικό στην πραγματική ζωή με πολύ λίγες αλλαγές από όνειρο σε όνειρο, ακόμη και για πολλά χρόνια. Τα πιο χαρακτηριστικά επαναλαμβανόμενα όνειρα αρχίζουν να αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου με τρόπους που μπορεί να φανεί ότι αντικατοπτρίζουν τις αλλαγές στη ζωή του ατόμου ή και τη γενική ψυχολογική του υγεία. Τα επαναλαμβανόμενα που τείνουν να έχουν αρνητικό κλίμα, τα βλέπουμε σε περιόδους άγχους και δείχνουν τη διακοπή ή την έλλειψη ανάλυσης στη ζωή μας. Μπορούν να ξεχωρίσουν από τα θέματα που επαναλαμβάνονται και χαρακτηρίζουν τα όνειρά μας σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας.
Ένας θεραπευτής που δουλεύει με τα όνειρα, μπορεί να παρακολουθεί την κλινική πρόοδο από την εξελισσόμενη φύση των επαναλαμβανόμενων ονείρων ενός ασθενούς ή πελάτη. Μια ανάλυση του θέματος από τον ερευνητή ονείρου Antonio Zadra διαπίστωσε ότι η παύση ενός επαναλαμβανόμενου ονείρου συνδέεται σταθερά με μεγαλύτερη ευημερία στους ενήλικες. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όσοι ονειρεύονται ή όσοι ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν τα όνειρα γενικά, είναι λογικό να δίνουν προσοχή σε αυτά που βλέπουν συχνά, παρά στα μεμονωμένα.Ένα χαρακτηριστικό που είναι κλινικά χρήσιμο να παρακολουθείται σε επαναλαμβανόμενα όνειρα είναι η φύση των αλληλεπιδράσεων που έχει το «εγώ» με άλλους χαρακτήρες. Εκείνοι που πάσχουν από κατάθλιψη τείνουν να έχουν πιο επιθετικές και λιγότερο φιλικές αλληλεπιδράσεις, έτσι μια συνεχής αλλαγή προς ένα πιο φιλικό κοινωνικό ονειρικό τοπίο μπορεί να υποδηλώνει ότι η κατάθλιψη αυξάνεται. Οι δύσκολες κοινωνικές καταστάσεις στα όνειρα μπορούν επίσης να αντανακλούν υψηλότερα επίπεδα σοβαρότερης ψυχικής ασθένειας, όπως η σχιζοφρένεια κι άλλες μορφές ψύχωσης. Ο αείμνηστος Έρνεστ Χάρτμαν, ένας πολύ αξιόλογος ερευνητής ονείρων, εντόπισε έναν τύπο προσωπικότητας που τείνει να έχει τα πιο ενοχλητικά όνειρα. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν αυτό που αποκαλούσε «λεπτά όρια» που σημαίνει ότι είναι πιο ευαίσθητοι, συναισθηματικοί και δημιουργικοί. Αυτή η κατηγορία μπορεί επίσης να περιγράψει αυτό που ονομάζουμε τώρα πολύ ευαίσθητο τύπο προσωπικότητας και θα ήταν λογικό τα όνειρα τέτοιων ανθρώπων να αντιπροσωπεύουν τη μεγαλύτερη ένταση του εσωτερικού τους κόσμου. Ωστόσο, κατά καιρούς, όλοι υποφέρουμε από όνειρα που μας ενοχλούν. Τα πιο συνηθισμένα θέματα ονείρου άγχους είναι να μας κυνηγούν, να πέφτουμε, να είμαστε απροετοίμαστοι ή και να αποτυγχάνουμε σε ένα τεστ, να προσπαθούμε ξανά και ξανά να κάνουμε κάτι χωρίς επιτυχία, να δεχόμαστε επίθεση και να παγώνουμε, ανίκανοι να αντισταθούμε. Έχω την αίσθηση ότι αυτά τα θέματα φανερώνουν καθολικές καταστάσεις που είναι σημαντικές για την ίδια μας την επιβίωση και μπορούμε να χαρτογραφήσουμε την αντίδραση απειλής του νευρικού συστήματος σε αυτά τα γνωστά σενάρια ονείρου. Μπορούμε επίσης να δούμε ξανά τέτοια όνειρα και να τα φανταστούμε μπροστά σ’ ένα καλύτερο μέρος. Αυτή η απλή ενέργεια μπορεί να είναι εκπληκτικά χρήσιμη.
Είναι μερικά όνειρα μια προσπάθειά μας να αισθανθούμε καλύτερα; Όταν είμαστε αναστατωμένοι μπορεί να δούμε ένα αγαπημένο άτομο, ακόμη κι ένα που έχει φύγει από τη ζωή και νιώθουμε ανακουφισμένοι.
Έχω δουλέψει με όνειρα στην κλινική πρακτική για περισσότερα από 20 χρόνια, και πολλές φορές έχω δει εντυπωσιακά αναζωογονητικά όνειρα να φτάνουν ακριβώς όταν αυτός που τα βλέπει τα έχει ανάγκη περισσότερο. Μια γυναίκα με την οποία συνεργάστηκα σε μια περίοδο έντονης θλίψης είχε μια σειρά ονείρων για ένα παιδί που φρόντιζε και ζούσε σε ένα σκληρό υποθαλάσσιο περιβάλλον. Με την πάροδο του χρόνου, μπόρεσε να κρατήσει αυτό το παιδί και να το βοηθήσει να βγει από τα βάθη της θάλασσας στον ήλιο. Ένα άλλο άτομο με το οποίο συνεργάστηκα έβλεπε ένα όνειρο, κατά το οποίο μια τεράστια και παρηγορητική μητρική φιγούρα το κρατούσε και το κουνούσε, λέγοντάς του ότι όλα θα πάνε καλά. Σε περιόδους θλίψης κι απώλειας, είναι τεκμηριωμένο ότι τα όνειρα φέρνουν συχνά ένα αίσθημα άνεσης, κάποιες φορές με τη μορφή επίσκεψης από έναν αποθανόντα αγαπημένο. Πέρσι έχασα την αγαπημένη μου γάτα Shadow κι όταν μου έλειπε πιο έντονα, ερχόταν στα όνειρά μου νύχτα και κούρνιαζε στα γόνατά μου, όπου κοιμόταν πάντα. Το ένιωθα τόσο αληθινό, τόσο ανακουφιστικό. Τέτοιες ιστορίες είναι κοινές και σύμφωνα με τον ερευνητή ονείρων θλίψης Joshua Black, τα όνειρα με αποθανόντες, είτε πρόκειται για ανθρώπους είτε για κατοικίδια ζώα, αναφέρονται ως θετικά.
Μπορεί ένα όνειρο να μας δώσει ένα σημάδι για την ψυχική μας υγεία ή μια ψυχολογική διαταραχή, μια εμμονή ή για ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή; Ποια τα σημάδια;
Τα όνειρα μπορούν σίγουρα να επισημάνουν ανησυχίες για την ψυχική υγεία. Υπάρχουν δύο παραδείγματα που ανέφερα προηγουμένως: οι επαναλαμβανόμενοι εφιάλτες του τραυματισμού μετά το τραυματικό άγχος και τα κοινωνικά όνειρα που συμπίπτουν με την κατάθλιψη. Οι συχνοί εφιάλτες μπορούν επίσης να δείχνουν αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας και να φανερώνουν γενικά υψηλότερα επίπεδα ψυχοπαθολογίας. Ρωτήσατε συγκεκριμένα για την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και δεν υπάρχουν ενδείξεις για τη σχέση της με συγκεκριμένο περιεχόμενο ονείρων.
Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε από ένα όνειρο;
Ένα μόνο όνειρο, ανεξάρτητα από το πόσο τρομακτικό κι αν είναι, σπάνια προκαλεί ανησυχία. Όλοι περιστασιακά έχουμε εφιάλτες, τις περισσότερες φορές σε περιόδους άγχους. Κυρίως όταν τα ενοχλητικά όνειρα επαναλαμβάνονται με την πάροδο του χρόνου, ίσως χρειαστεί να ζητήσουμε βοήθεια. Όταν οι εφιάλτες είναι συχνοί, ενοχλητικοί, διαταράσσουν τον ύπνο και οδηγούν σε σκέψεις αυτοκτονίας, απαιτούν άμεση κλινική προσοχή. Τα καλά νέα είναι ότι, αν και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν το γνωρίζουν αυτό, οι εφιάλτες μπορούν συχνά να αντιμετωπιστούν εύκολα και γρήγορα.
Μπορούμε να ελέγξουμε τι θα δούμε; Τι μπορούμε να κάνουμε?
Όσοι είναι έμπειροι στο «συνειδητό» (διαυγές) όνειρο μπορούν να ελέγξουν το περιεχόμενο σε διαφορετικό βαθμό. Το διαυγές όνειρο είναι η ικανότητα να συνειδητοποιείς ότι ονειρεύεσαι, ενώ βρίσκεσαι ακόμα στην κατάσταση του ονείρου. Για μερικούς αυτή η συνειδητοποίηση είναι τόσο συναρπαστική, που τους ξυπνά. Για άλλους, όπως και για εμένα, αυτή η συνειδητοποίηση επιτρέπει να παρατηρούμε βαθύτερα τα όνειρά μας και να τα θυμόμαστε καθαρά. Σε άλλους, υπάρχει η δυνατότητα ελέγχου του τι συμβαίνει, κι αυτός ο έλεγχος έρχεται επίσης σε διαφορετικό βαθμό και μπορεί να αλλάξει κατά την πορεία του ονείρου. Θυμάμαι πολλές φορές, όταν ένα όνειρο κατευθυνόταν προς μια κατεύθυνση που δε μου άρεσε, κι από την καθαρή θέληση ή ένθερμη επιθυμία (δεν είμαι σίγουρη τι από τα δύο), μία επικίνδυνη κατάσταση που επιταχυνόταν προς ένα κακό τέλος, γινόταν ακίνδυνη. Για παράδειγμα, θυμάμαι ένα όνειρο να πέφτω με το αυτοκίνητό μου κάτω από μια πολύ απότομη πλαγιά βουνού, κατευθυνόμενη στην κάτω κοιλάδα προς μια εντυπωσιακή συντριβή. Αλλά τότε, καθώς ένιωσα τον εαυτό μου να επιθυμεί κάτι λιγότερο τρομακτικό, το αυτοκίνητό μου απλώς επέπλευσε για να προσγειωθεί απαλά σε ένα καταπράσινο κρεβάτι από πράσινο γρασίδι.
Προσφέρετε διαδικτυακές συνεδρίες ονείρου σε άτομα παγκοσμίως. Πώς καταλήξατε στην ιδέα αυτή; Από ποια χώρα προέρχονται τα περισσότερα άτομα με τα οποία έχετε επαφή; Έχετε με Έλληνες;
Έχω αλλάξει από την παραδοσιακή ψυχοθεραπεία τα τελευταία χρόνια, επειδή ήθελα να είμαι σε θέση να εργαστώ από οπουδήποτε. Είχα την τύχη να κάνω αυτήν την αλλαγή πριν την πανδημία και να μείνω 6 μήνες στο Βανκούβερ και 6 μήνες στο Palm Desert. Πήρα χρόνο από την εξάσκηση για να γράψω το πρώτο μου βιβλίο, A clinician’s guide to dream therapy. Και μετά ξεκίνησα διαδικτυακό κύκλο μαθημάτων για να διδάσκω σε θεραπευτές από όλο τον κόσμο μερικούς απλούς κι ενημερωμένους τρόπους για το πώς να χρησιμοποιούν τα όνειρα στην κλινική τους πρακτική. Ως μέρος αυτού, προσφέρω συνεδρίες για όνειρα στους μαθητές μου. Στη συνέχεια το επέκτεινα σε όποιον ενδιαφέρεται για βραχυπρόθεσμη επεξεργασία ονείρων και ειδικότερα ανακούφιση από εφιάλτες. Βρίσκω ότι σε μια ή δύο μόνο συνεδρίες, κατάφερα να βοηθήσω πολλούς ανθρώπους να βιώσουν βαθιές αλλαγές στο όνειρό τους. Δε σταματά πάντα τους εφιάλτες τους, αλλά μέχρι στιγμής, κατάφερα πάντα μια θετική αλλαγή.
Έχω συνεργαστεί με μερικά άτομα από την Ελλάδα. Έχω μια υπέροχη Ελληνίδα στο ενσωματωμένο βιωματικό πρόγραμμα πιστοποίησης ονείρων, που είναι μια διαδικασία εκμάθησης ενός έτους. Μια άλλη σχέση που έχω με την Ελλάδα είναι ότι έχω γράψει ένα κεφάλαιο για την ενσάρκωση των ονείρων σε ένα βιβλίο που πρόκειται να εκδοθεί από τις εκδόσεις Ευρασία με έδρα την Αθήνα. Ονομάζεται Senses of Focusing σε επιμέλεια των Judy Moore και Νίκου Κυπριωτάκη. Έπρεπε να ήταν διαθέσιμο πέρσι, αλλά η δημοσίευσή του καθυστέρησε λόγω της πανδημίας.
Ποιο είναι το πιο κοινό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι;
Αναφορικά με τα όνειρα, τα πιο συνηθισμένα κι ενοχλητικά είναι οι επαναλαμβανόμενοι εφιάλτες. Διαταράσσουν τον ύπνο και στη συνέχεια κάνουν την προοπτική να επιστρέψουμε σε αυτόν τρομακτική. Όταν έκανα το διδακτορικό μου, εκπαίδευα επίσης το προσωπικό της Ένωσης Βανκούβερ για τους επιζώντες βασανιστηρίων (Vancouver Association for the Survivors of Torture) στο πώς να αντιμετωπίζουν το ενσωματωμένο τραύμα.
Πώς επηρέασε ο COVID-19 τη ζωή μας και κατά συνέπεια τα όνειρά μας;
Υπήρξε μια γενική αύξηση του άγχους και της αβεβαιότητας καθώς η πανδημία του κορωνοϊού εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο. Αυτό απεικονίστηκε δραματικά στα όνειρά μας. Στην πραγματικότητα, ήταν η μοναδική και η πιο δραματική αύξηση του ενδιαφέροντος για τα όνειρα που έχουμε δει, τροφοδοτούμενη εν μέρει από τη διαθεσιμότητα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, που διαδίδουν τα πάντα στον υπόλοιπο κόσμο. Πολλοί ερευνητές άρχισαν να συλλέγουν όνειρα σχετικά με την πανδημία και να μελετούν τα χαρακτηριστικά τους. Μου αρέσει ιδιαίτερα το σχετικό άρθρο του Tore Nielsen στο (επιστημονικό περιοδικό) Scientific American και το βιβλίο της Deirdre Barrett, Pandemic Dreams.
Αυτό που έχω βρει στα δικά μου όνειρα και σε αυτά πάνω στα οποία έχω εργαστεί είναι ότι ο ιός εμφανίστηκε αρχικά με δραματικούς τρόπους, με σύμβολα μιας απειλής για τη ζωή που ήταν ύπουλη κι αόρατη, όνειρα που αντανακλούν την ανησυχία για ευάλωτα αγαπημένα πρόσωπα και όνειρα ότι κάποιος είναι παγιδευμένος ή περιορισμένος. Είχα ένα όνειρο ότι ήμουν σε ένα κουτί που μου θύμιζε την παλιά τηλεοπτική εκπομπή, Hollywood Squares. Έδειχνε διάσημους ανθρώπους σε ένα πλέγμα κουτιών και μετά συνειδητοποίησα ότι αυτή είναι τώρα η επαγγελματική μου ζωή! Έχω περάσει τόσες ώρες στο Zoom, κοιτάζοντας ένα πλέγμα με πρόσωπα. Για εκείνους που η ζωή επηρεάζεται πιο βαθιά, που έχουν εσωτερικό τραύμα επειδή εργάζονται σε νοσοκομεία ή νοσηλεύτηκαν οι ίδιοι, τα όνειρα έχουν γίνει περισσότερο σαν τους επαναλαμβανόμενους εφιάλτες που σχετίζονται με αυτό το τραύμα. Και πιο πρόσφατα, καθώς ο εμβολιασμός φαίνεται να προσφέρει κάποια ελπίδα ότι μπορούμε να ξεπεράσουμε τον ιό, οι άνθρωποι ονειρεύονται ότι επανέρχονται σ’ έναν φυσιολογικό κόσμο που του δόθηκε χρόνος να ξεκουραστεί και ξεκινά να ζεί. Η πανδημία έχει δείξει χωρίς αμφιβολία ότι το όνειρο παρουσιάζει τα γεγονότα και τις ανησυχίες της πραγματικής ζωής μας.
Έχετε βραβευτεί για έρευνά σας από τη Διεθνή Ένωση για τη Μελέτη Ονείρων (IASD). Ο χρόνος μπορεί να μας κάνει να αισθανθούμε καλύτερα, αλλά μερικές φορές κάποια πράγματα – ήχοι ξυπνούν τους φόβους μας. (Η εμπειρία μου από μια επίθεση ληστή που λίγο έλλειψε να με σκοτώσει λέει ότι δεν είναι τόσο εύκολο, παρά το ότι είμαι γενικά πολύ δυνατός άνθρωπος). Είναι εύκολο να θεραπεύσουμε ένα τραύμα;
Έλαβα το βραβείο φοιτητή από το IASD για την έρευνά μου σχετικά με τους επαναλαμβανόμενους εφιάλτες προσφύγων. Ανέπτυξα και δοκίμασα μια θεραπεία εφιάλτη που περιελάμβανε την επανάληψη και αναβίωση του εφιάλτη από την αρχή, μια τεχνική που έμαθα στην πρακτική μου στη Jungian (ψυχαναλυτική προσέγγιση). Αυτό το συνδυάζω με την εκπαίδευση τραύματος που έχω μάθει χρησιμοποιώντας μια απαλή ενσωματωμένη διαδικασία θεραπείας που ονομάζεται επικέντρωση. Ενθαρρύνθηκα πολύ από τον τρόπο με τον οποίο οι συμμετέχοντες ανταποκρίθηκαν στη μελέτη μου, αν και η έρευνα κατέληξε να ολοκληρωθεί πιο σύντομα, όταν το πρακτορείο με το οποίο συνεργαζόμουν έχασε την ομοσπονδιακή του χρηματοδότηση. Ωστόσο, συνέχισα να δουλεύω με αυτόν τον τρόπο και να διδάσκω άλλους. Θα έλεγα ότι μερικές φορές κατάφερα να βοηθήσω άτομα να θεραπευτούν αρκετά γρήγορα από ένα τραύμα και να διαχειριστούν το φορτίο στο νευρικό τους σύστημα, έτσι ώστε ακόμη κι όταν αντιμετώπιζαν γεγονότα που προκαλούσαν ανάμνηση του δυσάρεστου συμβάντος, να παραμένουν ήρεμα.
Ωστόσο, πολλά εξαρτώνται από τη φύση του τραύματος – τη διάρκεια, την ένταση και επίσης το είδος της ιστορίας που ένα άτομο φέρνει στην κατάσταση. Έχω βοηθήσει επίσης άτομα να θεραπευτούν από τη μακροχρόνια κακοποίηση που υπέστησαν κατά την παιδική τους ηλικία κι αυτό είναι ένα επίπονο και θριαμβευτικό ταξίδι, που μπορεί να διαρκέσει πολλά χρόνια. Δεν υπάρχει καμία μέθοδος που να ταιριάζει σε όλους γιατί η αντίδραση του καθένα στις αντιξοότητες είναι μοναδική, όπως και η εμπειρία της ζωής του. Νομίζω ότι, ενώ μπορεί να μην είναι εύκολο να θεραπευτεί το τραύμα, είναι πάντα δυνατό να κινηθούμε προς την κατεύθυνση της θεραπείας, να κατανοήσουμε πώς αντιδρά το νευρικό μας σύστημα στην απειλή, έτσι ώστε να ανησυχούμε λιγότερο για τις αυτόνομες αντιδράσεις μας και να μάθουμε πώς να μειώνουμε την επιβάρυνση που προκαλεί το τραύμα στο σύστημά μας. Πολύ συχνά έχω δει ότι το όνειρο μπορεί να βοηθήσει σε όλα αυτά τα βήματα.
Διδάσκετε τη μέθοδό σας σε θεραπευτές, έχετε γράψει άρθρα και βιβλία. Πόσο γρήγορα μπορεί ένα άτομο να αλλάξει τον τρόπο σκέψης και δράσης;
Γράφω και διδάσκω πώς να δουλεύουμε με όνειρα τα τελευταία δύο χρόνια, και νιώθω ότι μόλις αρχίζω. Αισθάνομαι έντονα ότι τα όνειρα είναι μία ανεκμετάλλευτη πηγή. Αυτό που αποτελούσε βασικό παράγοντα στην πρακτική της ψυχοθεραπείας στις ημέρες του Φρόιντ και του Γιουνγκ περιθωριοποιήθηκε στην πορεία προς πιο επιστημονικά επικυρωμένους τρόπους εργασίας. Ωστόσο, θεωρώ ότι η ψυχοθεραπεία είναι μια πρακτική που είναι τόσο τέχνη όσο και επιστήμη και ότι αυτή η θετική προκατάληψη αρχίζει να επιστρέφει σε ένα πιο ισορροπημένο μέρος, όπου εκτιμώνται ολοένα και περισσότερο μέθοδοι όπως η επεξεργασία ονείρων και οι σωματικές πρακτικές. Είναι σαν ο κόσμος να ανακαλύπτει εκ νέου ότι δεν είναι όλα στο μυαλό μας και δεν μπορούμε να διορθώσουμε τα προβλήματά μας, απλώς να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε γι ‘αυτά. Είμαστε πολύπλοκοι κι ενσωματωμένοι και πιστεύω ότι οι θεραπευτικές μας διαδικασίες πρέπει να λάβουν υπόψη μας όλους ως ανθρώπους.
Είναι εύκολο να καθοδηγήσουμε τους ανθρώπους στον σωστό δρόμο; Από ποια ηλικία μπορεί να ξεκινήσει αυτή η θεραπεία;
Νομίζω ότι εξαρτάται από το πού βρίσκονται στο ταξίδι τους ως θεραπευτές. Πολλοί από τους μαθητές μου έρχονται επειδή εκτιμούν εγγενώς τις ενσωματωμένες διαδικασίες και την εξερεύνηση των σιωπηρών διαδικασιών – και αυτοί οι μαθητές είναι εύκολο να καθοδηγηθούν, επειδή βρίσκονται ήδη στον ίδιο δρόμο με μένα. Άλλοι ξεκινούν με πιο γνωστικές πρακτικές που βασίζονται στη γνώση και στη συνέχεια αντιτίθενται στους περιορισμούς αυτού του τρόπου εργασίας. Έχει μια βάση αυτό, αλλά δεν είναι αποτελεσματικό για την αντιμετώπιση πολλών ζητημάτων για τα οποία οι πελάτες δεν μπορούν να εκφραστούν- για παράδειγμα το άνομο, σιωπηρό τραύμα που προκαλείται από πολύ πρώιμες παιδικές κακουχίες. Μερικοί από αυτούς τους μαθητές χρειάζονται λίγο χρόνο για να εκτιμήσουν τον πιο διαισθητικό τρόπο που μου αρέσει να δουλεύω. Το έχω συγκρίνει με έναν τρόπο αριστερού εγκεφάλου έναντι δεξιού εγκεφάλου, αν και φυσικά αυτό απλοποιεί σε μεγάλο βαθμό αυτό που πραγματικά συμβαίνει στον διμερή εγκέφαλό μας. Οι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν αρκετά γρήγορα, όταν έχουν μια αυθεντική εμπειρία αυτής της ενσωματωμένης βιωματικής πρακτικής που ονομάζεται επικέντρωση. Έχω παρακολουθήσει δραματικές και διαρκείς μετατοπίσεις που προέρχονται από μία μόνο συνεδρία, κι όταν ένα άτομο είχε αυτό που ονομάζεται «μετατόπιση αισθήματος», καταλαβαίνουν τη δύναμη αυτής της διαδικασίας και είναι πρόθυμοι να την εξερευνήσουν περαιτέρω και να μάθουν πώς να την κάνουν να συμβαίνει αξιόπιστα. Το να εστιάζουμε κάπου είναι μια διαδικασία που λειτουργεί σε όλες τις ηλικίες, από τους πολύ νέους έως τους πολύ ηλικιωμένους. Υπάρχει ένα ολόκληρο κίνημα αφιερωμένο στο να εστιάζει στα παιδιά.
Ποιο είναι το πιο συγκινητικό πράγμα που έχετε ακούσει από ένα άτομο που βοηθήσατε;
Είναι δύσκολο να ξεχωρίσω ένα πράγμα. Έχω ακούσει από ορισμένους πελάτες ότι η δουλειά που κάναμε μαζί έσωσε τη ζωή τους και ότι δεν θα ήταν δυνατόν να θεραπευτούν με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Ένας νεαρός Εβραίος που θυμάμαι έντονα άρχισε να δουλεύει μαζί μου για το άγχος που είχε σε όλη του τη ζωή (που μπορεί επίσης να προήλθε από το τραύμα μεταξύ των γενεών), άρχισε να επεξεργάζεται την ενσωματωμένη αίσθησή του σαν εικόνες και να δουλεύει με τις σκηνές από τα όνειρά του, μια μέρα μου είπε: «Δεν είχα ιδέα ότι κάτι τέτοιο ήταν δυνατό»! Έγινε ικανός σε αυτό, αφοσιώθηκε στη διαδικασία και μεταμορφώθηκε από αυτήν. Έχω λάβει πολλές σημειώσεις κι επιστολές ευγνωμοσύνης, όλες πολύ συγκινητικές. Κι έχω μάθει πολλά από όλα αυτά, με τα οποία έχω δουλέψει.
Τα προβλήματα άλλων σας απασχολούν σε μεγάλο βαθμό;
Δεν περνώ πολύ χρόνο ανησυχώντας για τα προβλήματα άλλων. Ως επαγγελματίας ψυχοθεραπεύτρια, αυτό είναι ένα απαραίτητο όριο. Δίνω στους πελάτες μου την πλήρη κι αδιαίρετη προσοχή μου όταν είμαι μαζί τους και μετά βγαίνω και ζω τη ζωή μου. Τους κουβαλάω με αγάπη και σεβασμό. Μπορεί να έχω κίνητρο να μάθω περισσότερα σχετικά με τη συγκεκριμένη εμπειρία ή την κατάστασή τους εκτός της συνεδρίας, εάν έχουν κάποιο πρόβλημα που δε γνωρίζω. Αλλά δεν περνώ τον χρόνο μου ανησυχώντας γι’ αυτούς. Ένας από τους πελάτες μου είπε μια φορά: «Με το να ανησυχώ αισθάνομαι ότι πετυχαίνω κάτι, αλλά στην πραγματικότητα μ’ αυτή τη στάση πετυχαίνω το αντίθετο, δηλαδή να μη με βοηθάω».
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Ένα νέο βιβλίο?
Συνεχίζω να δημιουργώ τη διαδικτυακή μου πρακτική διδασκαλίας. Θέλω πραγματικά να προσεγγίσω ένα ευρύ κοινό και να μπορώ να προσφέρω δεξιότητες ονειρικής εργασίας σε όλους αυτούς τους πολλούς θεραπευτές που δεν έλαβαν τέτοια εκπαίδευση στα εκπαιδευτικά τους προγράμματα ψυχολογίας. Ετοιμάζω ένα μάθημα για την κλινική χρήση των ονείρων στο The Jung Platform τον Μάρτιο, κι επίσης βελτιώνω συνεχώς την πιο δημοφιλή διαδικτυακή προσφορά μου, μια σύντομη επικέντρωση στη θεραπεία του εφιάλτη. Εργάζομαι επίσης πάνω σε ένα νέο βιβλίο, που θα έχει γενικότερη απήχηση από το βιβλίο μου των κλινικών ονείρων, αλλά αυτό θα απευθύνεται και στους κλινικούς γιατρούς. Κάνω συνεδρίες με εθελοντές που έχουν ένα από τα πολλά «τυπικά» όνειρα και καταγράφουν τη διαδικασία έτσι ώστε οι αναγνώστες να μπορούν να δουν πώς να προσεγγίσουν ένα τέτοιο όνειρο. Για παράδειγμα, έχω συνεργαστεί με κάποιον που ονειρεύτηκε να είναι γυμνός κατά τη διάρκεια παρουσίασης στην τάξη του γυμνασίου. Προσθέτω ακόμα νέο υλικό, οπότε αν κάποιος που το διαβάζει έχει ένα κλασικό όνειρο με το οποίο θέλει να συνεργαστεί για το βιβλίο μου, μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μου!
Ποια είναι η αγαπημένη γωνιά του σπιτιού σας;
Το σπίτι μου στο Palm Desert είναι καινούργιο για μένα, (μόλις μετακόμισε), όχι όμως νεόδμητο. Η αγαπημένη μου γωνιά δεν είναι στην πραγματικότητα μέσα στο σπίτι αλλά στο εξωτερικό του. Το σπίτι είναι στους λόφους έχοντας ως θέα ένα φαράγγι. Πάντα με έλκυαν οι τόποι, όπου ο πολιτισμός συναντά την έρημο. Το πρώτο σπίτι μου ήταν προσβάσιμο μόνο με βάρκα, και σκαρφαλωμένο στον άκρη βράχου με θέα σε ένα φιόρδ που ονομάζεται Indian Arm. Το μέρος που μένω τώρα βρίσκεται στην άκρη μιας ερήμου με βουνά γύρω μου, που έχουν ύψος πάνω από 2500 μέτρα. Εδώ ζουν πρόβατα, αγριόγατες και λιοντάρια. Έτσι, η εικόνα (της αγαπημένης γωνιάς) είναι ένα μέρος στην πίσω αυλή, όπου μπορώ να καθίσω και να κοιτάξω την άκρη της άγριας φύσης. Φαίνεται σαν μια τέλεια μεταφορά για όνειρα.
Ποια πράγματα σας κάνουν να χαλαρώνετε;
Μου αρέσει να παίζω τένις τόσο για διασκέδαση, όσο και για αγώνες πρωταθλήματος και τουρνουά. Ήμουν πάντοτε ανταγωνιστική αθλήτρια – ήμουν δύτρια στο πανεπιστήμιο, μετά αγωνίστηκα στο showjumping και τώρα στο τένις. Μου αρέσει να κάνω σκι, πεζοπορία στους λόφους της ερήμου, να κάνω γιόγκα και πιλάτες, ποδηλασία, καγιάκ, ιππασία. Σε γενικές γραμμές, είμαι πολύ δραστήριος άνθρωπος, μου αρέσουν οι δραστηριότητες εξωτερικού χώρου. Το φθινόπωρο στο Βανκούβερ μου αρέσει να ανεβαίνω στα βουνά και να ψάχνω μανιτάρια. Μου αρέσει επίσης η φωτογραφία και το έχω συνδυάσει πρόσφατα με τη δημιουργία τέχνης από τις φωτογραφίες μου στον υπολογιστή, όπως για παράδειγμα η παρακάτω πρόσφατη φωτογραφία μανιταριού.
Διαβάστε επίσης:
L.Svendsen: Ο βραβευμένος φιλόσοφος που έγραψε για όσα μας απασχολούν
Zehra Dogan: Η βραβευμένη δημοσιογράφος-ζωγράφος που αναζητά την ελευθερία
Clare Mackintosh: Η αστυνομικός που έγινε πολυβραβευμένη συγγραφέας
