/ Συναντήσεις / Α.Χαρμαντάς: Συμβουλές για την ομαλή προσαρμογή του παιδιού στο σχολείο

Α.Χαρμαντάς: Συμβουλές για την ομαλή προσαρμογή του παιδιού στο σχολείο

mara on September 21, 2015 - 08:07 in Συναντήσεις
4.4 (87.14%) 14 votes

Πρώτες μέρες στο σχολείο: γονείς και παιδιά με ανάμικτα συναισθήματα. Ο ενθουσιασμός και το άγχος βαδίζουν μαζί. Τι συμβαίνει όταν το παιδί αρνείται να πάει σχολείο; Τι φταίει και πώς μπορούμε να καταλάβουμε όταν υπάρχει πρόβλημα; Ο σχολικός και οικογενειακός σύμβουλος Αναστάσιος Χαρμαντάς με την πολυετή σημαντική πορεία του και τη μακρόχρονη εμπειρία του στον χώρο της εκπαίδευσης, μιλά στο Συναπάντημα για το τι πρέπει να κάνουμε για να βοηθήσουμε το παιδί μας να προσαρμοστεί ομαλά στις πρώτες τάξεις του σχολείου και να αντιμετωπίσουμε μαζί τη σχολική φοβία.

xarmantas_01

Συναπάντημα: Για κάποια παιδιά οι πρώτες μέρες στο σχολείο είναι δύσκολες.

Α. Χαρμαντάς: Η πρώτη ημέρα της σχολικής φοίτησης αποτελεί έναν σημαντικό σταθμό στη ζωή των παιδιών και των γονέων. Αρχίζει μια προσπάθεια και ένας αγώνας να γνωρίσει τον κόσμο της γνώσης και αυτό αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός για το ίδιο, αλλά και τους γονείς του. Το σχολείο βάζει εξαρχής κανόνες. Είναι φυσικό το παιδί στην αρχή να βλέπει αυτούς τους κανόνες μόνο ως περιορισμούς της ελευθερίας του, δηλαδή της επιθυμίας του να κινηθεί, να μιλήσει, να παίξει. Δεν μπορεί εύκολα το παιδί να καταλάβει, γιατί πρέπει να αφήσει τα ευχάριστα και να μπει στα δύσκολα. Έτσι όλα γενικώς τα παιδιά δυσανασχετούν στην αρχή με τη νέα πραγματικότητα. Τα περισσότερα παιδιά γενικά έχουν για το σχολείο θετική άποψη. Είναι δηλαδή καλά ενημερωμένα ή τουλάχιστον πρέπει να είναι ενημερωμένα από το γονεϊκό περιβάλλον.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Συναπάντημα: Υπάρχουν παιδιά τα οποία λένε πως δεν τους αρέσει το σχολείο και αρνούνται να πάνε. Ποιο είναι το ποσοστό αυτών των παιδιών;

Α. Χαρμαντάς: Οι έρευνες μας λένε ότι δεν αρέσει το σχολείο στο 10% των παιδιών, (6% αγόρια και 4% κορίτσια).

Σ: Ποιες οι αιτίες που δημιουργούν σ’ αυτό το ποσοστό των παιδιών την αρνητική στάση τους απέναντι στο σχολείο;

Α.Χ.: Ορισμένα παιδιά που ζουν σε υπερπροστατευτικό περιβάλλον και είναι υπερβολικά εξαρτημένα, νιώθουν αρνητικά συναισθήματα, τα οποία θα τα λέγαμε φοβικά συναισθήματα για το σχολείο. Τα συναισθήματα αυτά, αν ενταθούν, είναι δυνατό να απολήξουν-(όπως μας λένε οι έρευνες)-σε ένα σοβαρό ψυχονευρωτικό σύνδρομο, τη σχολική φοβία. Άλλα παιδιά εγγράφονται στην πρώτη τάξη και δεν έχουν αποκτήσει την απαιτούμενη σχολική ετοιμότητα και δεν μπορούν να συμπλεύσουν με τα άλλα παιδιά με αποτέλεσμα να αισθάνονται μειονεκτικά.

Σ: Ποιες είναι οι προϋποθέσεις προσαρμογής του παιδιού στο σχολείο;

Α.Χ.: Κατ’ αρχήν είναι απαραίτητο να συνδυάζει το παιδί σημαντική πνευματική και συναισθηματική ωριμότητα για να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις του σχολείου. Η νοημοσύνη πρέπει να είναι σε επίπεδο τέτοιο, ώστε να έχει την περιέργεια μάθησης, να έχει τη δυνατότητα να ακούει με προσοχή και να πραγματοποιεί τις εντολές και συμβουλές που του δίνουν, να έχει τη νοημοσύνη να κάνει συλλογισμούς σύμφωνους με την ηλικία του. Επίσης λέμε ότι έχει φυσιολογική ωριμότητα,  όταν έχει τη δυνατότητα να μείνει μακριά από την οικογένεια και κυρίως τη μητέρα του. Επιπλέον πρέπει να μη βιάζονται οι γονείς να μάθουν το παιδί τους να γράφει και να διαβάζει. Οι προβληματικές συμπεριφορές είναι συμπεριφορές που εμφανίζονται σπάνια, δηλαδή σε μικρό αριθμό παιδιών. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε σπάνια συμπεριφορά του παιδιού είναι και προβληματική, εφόσον υπάρχουν παιδιά με ιδιαιτερότητες, δηλαδή παιδιά που διαθέτουν σωματικές ιδιότητες και ψυχικά και πνευματικά χαρακτηριστικά τα οποία, αν και δεν συναντώνται σε ευρεία κλίμακα και σε μεγάλο ποσοστό, εντούτοις είναι αποδεκτά και επιθυμητά.

xarmantas_02

Σ: Πολλές φορές οι γονείς θεωρούν φυσιολογική τη συμπεριφορά των παιδιών που είναι υπερβολικά “αθόρυβα” και δεν τους ενοχλούν.

Α.Χ.: Υπάρχει αυτή η τάση των γονέων να ταυτίζουν τη μη ενοχλητική συμπεριφορά σε φυσιολογική. Έτσι το παιδί που είναι υπερβολικά ήσυχο, μοναχικό και υποτακτικό, περνάει απαρατήρητο, ενώ προβληματίζει η συμπεριφορά του εξωστρεφούς παιδιού, του οποίου οι αντιδράσεις διαταράσσουν ενδεχομένως το καθημερινό πρόγραμμα και φέρνουν τους γονείς σε δύσκολη θέση κατά τη διάρκεια των κοινωνικών τους επαφών. Στην πραγματικότητα το εσωστρεφές παιδί χρειάζεται την ενθάρρυνση και τη βοήθειά μας .

 Σ: Ποια σημάδια πρέπει να μας ανησυχήσουν;

Α.Χ.: Μια συμπεριφορά που εμφανίζεται συχνά είναι εξαιρετικά έντονη και διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, για παράδειγμα:

– είναι οξύθυμο, ειρωνεύεται και κοροϊδεύει τους συμμαθητές του,

-κατά τη διάρκεια του ύπνου βρέχει το κρεβάτι του,

-οι πράξεις του το κάνουν να αισθάνεται άσχημα για τον εαυτό του ή δεν του επιτρέπουν να νιώσει ικανοποίηση από τη ζωή του, να δημιουργήσει φιλικές σχέσεις με τους συνομηλίκους του, να παίξει και να εργαστεί αποδοτικά,

-έρχεται συνεχώς σε σύγκρουση με τους ενήλικες που αγαπά και εκτιμά.

Για την αντιμετώπιση αυτών περιπτώσεων ίσως χρειαστεί και η γνώμη του ειδικού.

 Σ: Σχολική φοβία: Ένα σοβαρό θέμα. Όλοι σχεδόν οι γονείς έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με την απροθυμία ή και την άρνηση του παιδιού να πάει στο σχολείο. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα επεισόδια αυτά είναι πρόσκαιρα και παροδικά . Πότε η κατάσταση πρέπει να αρχίσει να μας ανησυχεί;

Α.Χ.: Όταν η άρνηση του παιδιού γίνει επίμονη και προχωρεί πέρα από τις συνηθισμένες πρωινές διαμαρτυρίες  για πολύ καιρό. Όταν οι γονείς έχουν εξαντλήσει όλες τις προσπάθειές τους με παρακλήσεις, υποσχέσεις, απειλές, δωροδοκίες, χωρίς να δουν αποτέλεσμα. Όταν παρουσιάζει ταυτόχρονα σωματικές ενοχλήσεις, οι οποίες εξαφανίζονται τις ημέρες των αργιών: ψυχοσωματικές διαταραχές, έμετοι, συμπτώματα αντικοινωνικής συμπεριφοράς, όπως εκρήξεις οργής, θυμού, επιθετικότητα, ιδιοτροπίες στο φαγητό. Η σχολική φοβία μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιοδήποτε σημείο της σχολικής φοίτησης. Το μεγαλύτερο ποσοστό εμφανίζεται στη δευτέρα τάξη. Έρευνες λένε ότι το ποσοστό μπορεί να φτάσει στο 8% του μαθητικού πληθυσμού και ότι είναι συχνότερη στα κορίτσια.

jacqmin_03

Σ: Σε ποια παιδιά εκδηλώνεται;

Α.Χ.: Εκδηλώνεται στα παιδιά:

  • που είναι υπερβολικά δειλά και ευαίσθητα
  • που δεν έχουν αυτοεκτίμηση
  • των οποίων οι γονείς συμβιώνουν μέσα σε καυγάδες. Σε αυτές τις περιπτώσεις το παιδί δεν θέλει να απομακρύνεται από τους γονείς του, γιατί πιστεύει ότι η παρουσία του στο σπίτι θα αποτρέψει τις εντάσεις. Πολλές φορές αισθάνεται την ανάγκη να μείνει στο σπίτι, γιατί πιστεύει ότι θα προστατέψει τον ένα από τους γονείς και κυρίως τη μητέρα
  • με πραγματικά ή φανταστικά ελαττώματα. Π.χ. παιδιά παχύσαρκα ή με κάποια σωματική ή πνευματική αναπηρία θέλουν να αποφύγουν τα πειράγματα και τα περίεργα βλέμματα. Τα παιδιά αυτά συχνά απομονώνονται και περιθωριοποιούνται από τα άλλα παιδιά
  •  που άλλαξαν τόπο διαμονής ή σχολείο ή δάσκαλο. Ή στα παιδιά που βίωσαν μια σοβαρή ασθένεια ή τον απροσδόκητο χαμό ενός συγγενικού και αγαπημένου τους προσώπου.

jacqmin_15

Σ: Είναι εφικτό να βοηθήσουν οι γονείς ένα παιδί με σχολική φοβία;

Α.Χ.: Πριν  προβούν σε οποιαδήποτε ενέργεια θα ήταν καλό να ελέγξουν σε συνεργασία με τον γιατρό τους την κατάσταση της υγείας του παιδιού, ώστε να βεβαιωθούν ότι δεν υπάρχει κάποιο οργανικό πρόβλημα. Στη συνέχεια και με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών θα μπορούσαν να διερευνήσουν τη σχολική ζωή, δηλαδή την κατάσταση τόσο μέσα στη σχολική τάξη, όσο και κατά τη διάρκεια του διαλείμματος. Είναι πιθανό το σχολικό περιβάλλον να δημιουργήσει σχολική φοβία.  

xarmantas_04

Σ: Οι γονείς αντιλαμβάνονται έγκαιρα τις επιδράσεις αυτές στο παιδί τους; Τι πρέπει να κάνουν;

Α.Χ.: Οι γονείς είναι οι πρώτοι που παρατηρούν το φαινόμενο αυτό. Εξάλλου έχουν καθήκον να παρατηρούν καθημερινά το παιδί τους, όταν επιστρέφει από το σχολείο. Να προσέχουν αν το παιδί τους έχει τυχόν σχισμένα ρούχα, πληγές ή μελανιές, αρνητική ψυχολογική κατάσταση. Είναι πιθανό να δέχεται εκφοβισμό και βία από τα άλλα παιδιά. Πρέπει να κάνουν διάλογο με το παιδί τους, χωρίς να το υποχρεώνουν να μιλήσει. Το διαβεβαιώνουν ότι είναι δίπλα του να το βοηθήσουν. Το ενθαρρύνουν να γνωρίσει περισσότερους φίλους με τους οποίους να καλλιεργήσει κλίμα αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας. Τέλος, πρέπει να μιλήσουν στον δάσκαλο ή τη δασκάλα. Η συνεργασία αυτή είναι η πλέον σημαντική, γιατί θα υπάρξει μία αυθεντική αμοιβαία ενημέρωση.

Αν πραγματοποιήσουμε αυτά τα προκαταρτικά βήματα θα πρέπει να ρυθμίσουμε μια σειρά από θέματα όπως:

  • Εξηγούμε στο παιδί πως δεν γίνεται να μην πηγαίνει στο σχολείο. Επίσης δεν εκδηλώνουμε το δικό μας άγχος στο παιδί και προσπαθούμε να μην δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στα παράπονα για σωματικές ενοχλήσεις και αδιαθεσίες.
  • Αποφασίζουμε ποιος θα το συνοδέψει στο σχολείο. Είναι πολύ σημαντικό αυτό. Αν νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να αντέξουμε τις διαμαρτυρίες του και δεν μπορούμε να αντισταθούμε στα παράπονά του, τότε αυτό το αναθέτουμε σε κάποιο άλλο αγαπημένο πρόσωπο του παιδιού. Ο συνοδός οδηγεί το παιδί στο σχολείο συζητώντας μαζί του, αλλά δεν το ρωτά πώς νιώθει. Μόλις φτάσει στο σχολείο το παραδίδει στον δάσκαλο και απομακρύνεται αμέσως.
    • Το μεσημέρι που επιστρέφει στο σπίτι το επαινούμε για την προσπάθειά του, χωρίς να αναφερθούμε στο συγκεκριμένο πρόβλημα, (αν έκλαιγε, αν διαμαρτυρόταν κ.λ.π.)
    • Φροντίζουμε το πρωί να πηγαίνουμε λίγο πιο νωρίς, ώστε να μην έχουν συγκεντρωθεί όλα τα παιδιά ή αργότερα όταν έχουν μόλις μπει μέσα στην τάξη.
    • Αν κάποια φορά το παιδί δεν τα καταφέρει να μείνει στο σχολείο και επιστρέψει στο σπίτι, δεν θα πρέπει να ενισχύσουμε την αντίδραση αυτή. Δηλαδή δεν του δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή, δεν του επιτρέπουμε να παρακολουθήσει το αγαπημένο του τηλεοπτικό πρόγραμμα, με άλλα λόγια φροντίζουμε με ηρεμία να έχει η ενέργειά του αυτή συνέπειες.
    • Συζητούμε μαζί του διάφορα πρακτικά ζητήματα που ξέρουμε ότι το απασχολούν και εντείνουν την αγωνία του. Για παράδειγμα πώς θα αναπληρώσει τα μαθήματα που έχασε, πώς θα αντιμετωπίσει ερωτήσεις των συμμαθητών του για τους λόγους της απουσίας του.

Πάντως με ψυχραιμία και με τη βοήθεια των ειδικών- αν χρειαστούν- το παιδί τελικά προσαρμόζεται στη σχολική τάξη. Πρέπει να έχουμε υπομονή, να μην φερόμαστε σκληρά στο παιδί. Με την απλόχερη αγάπη μας, αλλά και με τη στενή συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς, το παιδί θα αρχίσει να φοιτά ομαλά στο σχολείο του.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA Ο κύριος Χαρμαντάς απαντά σε απορίες και προβληματισμούς σας στο e-mail: xarmantas@yahoo.gr

Οι παραπάνω φωτογραφίες ανήκουν στη δημιουργό της σελίδας «Το Συναπάντημα» και απαγορεύεται η αναδημοσίευσή τους χωρίς την αναφορά πηγής προέλευσής τους.

The above photos are copyright protected by law and their reproduction without the permission of the creator of the webpage “to sinapantima” is prohibited.

Πηγή των δύο φωτογραφιών από τους παιδότοπους που σχεδίασε η Sofie Jacqmin:  εταιρία APR

Διαβάστε επίσης:

Διακόσμηση παιδικού πάρτι και βάφτισης: http://www.sinapantima.gr/?p=5266

Ένας χρόνος Συναπάντημα…: http://www.sinapantima.gr/?p=4877

Βάλτε χρώμα στο παιδικό δωμάτιο: http://www.sinapantima.gr/?p=1010

13 POST COMMENT
Rate this article
4.4 (87.14%) 14 votes

Leave a Reply to Elena Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

13 Comments
  • September 22, 2015

    Πολύ καλό άρθρο!

    Μπέτυ
    Reply
  • September 22, 2015

    Ο κ.Χαρμαντας είναι γνωστός στην Εύβοια. Έχει βοηθήσει πάρα πολλά άτομα να βρουν δουλειά,αλλά και ψυχολογικά.Είναι εξαιρετικός!

    Γιάννης
    Reply
  • September 22, 2015

    Πολύ σωστά όλα! Μπορεί να μη συμφωνούν κάποιες μαμάδες, δήθεν προοδευτικές,που θέλουν τελικά τα παιδιά τους εξαρτημένα από αυτές!Χωρίς να το έχουν σπουδάσει,θεωρούν ότι τα ξερουν όλα.κρίμα τα παιδάκια!

    ΘΕΟΔΩΡΑ, ΑΡΤΑΚΗ
    Reply
  • September 22, 2015

    Είχα την τύχη να έχω τον κ.Χαρμαντά δάσκαλο. Είναι ο καλύτερος εκπαιδευτικός,αγαπά τους μαθητές,νοιαζόταν για όλους.

    Αντώνης
    Reply
  • September 22, 2015

    ΕΧΩ ΑΚΟΥΣΕΙ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ Κ.ΧΑΡΜΑΝΤΑ ΣΤΗΝ ΑΙΔΗΨΟ.ΔΕΝ ΕΠΕΦΤΕ ΚΑΡΦΙΤΣΑ ΚΑΙ ΕΡΧΟΝΤΑΝ ΑΤΟΜΑ ΑΠΟ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΝΑ ΤΟΝ ΑΚΟΥΣΟΥΝ!ΔΙΝΕΙ ΠΟΛΥ ΣΩΣΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

    ΣΟΦΙΑ/ΕΙΡΗΝΗ
    Reply
  • November 29, 2015

    poly kalo arthro

    Reply
  • March 7, 2016

    kai gia emas pou menoume sto exwteriko, tetoies synenteyxeis einai simantikes gia na mathainoume.poly kali!!!

    Reply
  • March 10, 2016

    this article contains priceless Information.

    Georgia- USA
    Reply
  • March 22, 2016

    It’s going to be end of mine day, except before end I am reading this fantastic article to improve my know-how.

    Reply
  • April 10, 2016

    It’s hard to come by knowledgeable people for this subject, but you seem like you know what you’re talking about! Thanks

    Reply
  • June 17, 2016

    poly kalo arthro!

    Reply
  • August 21, 2016

    επίκαιρο. έχω δίδυμα που θα πάνε τώρα πρώτη δημοτικού και διάβασα με προσοχή το άρθρο σας

    Reply
  • November 7, 2016

    poly kalo kai endiaferon keimeno!

    Reply