/ Συναντήσεις / Α.Ασημάκη: Η ελληνίδα καθηγήτρια του Χάρβαρντ που…νίκησε τις αρρυθμίες

Α.Ασημάκη: Η ελληνίδα καθηγήτρια του Χάρβαρντ που…νίκησε τις αρρυθμίες

mara on June 21, 2016 - 08:59 in Συναντήσεις
5 (100%) 1 vote

 

Σε μια εποχή που οι δυσάρεστες ειδήσεις τρέχουν με την ταχύτητα του φωτός και διαδέχονται η μία την άλλη, είναι υπέροχο να έχεις την ευκαιρία να συνομιλείς και να προβάλλεις αξιόλογα άτομα με μία σημαντική πορεία. Το Συναπάντημα  σας παρουσιάζει την Αγγελική Ασημάκη, καθηγήτρια καρδιακής παθολογοανατομίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, που έγινε παγκοσμίως γνωστή για τις μελέτες για την έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση, καθώς και την αντιμετώπιση καρδιακών αρρυθμιών στους νέους με σκοπό την πρόληψη του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου. Μας μιλά για τα αποτελέσματα των ερευνών της, το πόσο την επηρέασε το πρόβλημα υγείας που αντιμετώπισε η ίδια σε νεαρή ηλικία στην απόφασή της να ασχοληθεί με το ερευνητικό πεδίο και μας εξηγεί με απλά λόγια ποια ήταν η ανακάλυψη που την έκανε να ξεχωρίσει. Η συνέντευξη αυτή προσωπικά μου δημιούργησε πολλά και έντονα συναισθήματα. Πέρα από τον θαυμασμό στον άνθρωπο που μετέτρεψε την προσωπική αγωνία για ένα πρόβλημα υγείας σε πείσμα για εύρεση θεραπείας, ένιωσα συγκίνηση για όλα αυτά τα «μυαλά» που διαπρέπουν στο εξωτερικό και αναγκάζουν τους ξένους επιστήμονες να υποκλίνονται, αλλά παράλληλα και μια θλίψη που δεν μπορέσαμε και δεν μπορούμε να τα κρατήσουμε στον τόπο μας… Η ξενιτιά τους επιτρέπει να κάνουν όνειρα…

asimaki_01

Συναπάντημα: Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η έρευνά σας για την αντιμετώπιση των αρρυθμιών;

Α.Ασημάκη: Μετά την ανακάλυψη της χημικής ουσίας που επεμβαίνει στον μηχανισμό γέννησης των αρρυθμιών, στρέψαμε την έρευνά μας στην έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση. Στο παρελθόν είχαμε παρατηρήσει ότι στην καρδιά ασθενών με αρρυθμιογόνο μυοκαρδιοπάθεια, αλλάζει η θέση κάποιων πρωτεϊνών που κανονικά πρέπει να βρίσκονται στις κυτταρικές συνδέσεις.  Αυτή η παρατήρηση μας βοήθησε στη διάγνωση πολλών ασθενών ανά τον κόσμο, αλλά οι δυνατότητές μας παρέμεναν περιορισμένες, αφού η πρώτη ύλη που χρειαζόμασταν ήταν ένα τμήμα καρδιάς. Η βιοψία καρδιάς είναι επεμβατική διαδικασία, που φέρει ρίσκα και οι ασθενείς δεν υποβάλλονται κατά κανόνα σε αυτήν, εκτός εάν είναι απολύτως απαραίτητο και μονάχα σε εξιδεικευμένα κέντρα. Αναζητούσαμε λοιπόν κάποιον άλλο ιστό στο σώμα που η δειγματοληψία του να είχε λιγότερα ρίσκα. Κυτταρικές συνδέσεις ανάλογες με αυτές της καρδιάς απαντώνται και στο δέρμα, καθώς και αυτός ο ιστός υποβάλλεται σε συνεχείς μηχανικές πιέσεις. Η βιοψία δέρματος είναι σαφώς πιο εύκολη σαν διαδικασία από τη βιοψία καρδιάς, αλλά δεν παύει να είναι δυσάρεστη για τον ασθενή. Ελέγξαμε λοιπόν επιχρίσματα από το εσωτερικό του στόματος, συγκεκριμένα από το μάγουλο. Και είδαμε πως και το στοματικό επίχρισμα περιέχει ανάλογες πρωτεΐνες με αυτές που βρίσκονται στις κυτταρικές συνδέσεις της καρδιάς. Και όπως ακριβώς και στην καρδιά, η θέση αυτών των πρωτεϊνών αλλάζει, εάν ο ασθενής πάσχει από αρρυθμιογόνο μυοκαρδιοπάθεια. Η έρευνα είναι ακόμα σε αρχικά στάδια, αλλά θα μπορούσε να μας δώσει στο μέλλον τη δυνατότητα να κάνουμε διάγνωση μυοκαρδιοπαθειών, απλά παίρνοντας ένα επίχρισμα από το μάγουλο, χωρίς να υποβάλλουμε τον ασθενή σε κανένα απολύτως ρίσκο.

Συναπάντημα: Πόσο καιρό είστε στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ; Πόσο διάστημα κάνατε έρευνες, μέχρι να βρείτε τις χημικές ουσίες που μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα με προβλήματα στην καρδιά;

Α.Ασημάκη: Ο επιβλέπων καθηγητής του διδακτορικού μου στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου με έστειλε στο Χάρβαρντ το 2006, για να μαθητεύσω κοντά σε έναν καρδιακό παθολογοανατόμο για τέσσερις μήνες. Ποτέ δεν φαντάστηκα πως εκείνοι οι τέσσερις μήνες θα εξελίσσονταν σε 10 χρόνια. Συνολικά η διαδικασία «κατασκευής» του ψαριού, δοκιμής άνω των 5000 χημικών ουσιών, και επιβεβαίωση της λειτουργίας του SB216763 σε θηλαστικά (ποντίκια) διήρκησε λίγο περισσότερο από πέντε χρόνια.

Συναπάντημα: Οι μελέτες σας επικεντρώθηκαν στην παρακολούθηση καρδιοπάθειας των ψαριών. Ακούγεται πολύ περίεργο.. Γιατί τα ψάρια και όχι ένα ζώο που εξωτερικά τουλάχιστον μοιάζει περισσότερο με τον άνθρωπο και ίσως η λειτουργία του οργανισμού να είναι ίδια, (για παράδειγμα ο χιμπατζής).

Α.Ασημάκη: Κάθε χημική ουσία που παρασκευάζεται, αλλά δεν παρουσιάζει ενδιαφέρον για παραγωγή από φαρμακοβιομηχανίες, ονομάζεται ορφανό φάρμακο. Η «βιβλιοθήκη» των ορφανών φαρμάκων που δοκιμάσαμε περιείχε περισσότερες από 5000 χημικές ενώσεις. Ο χιμπατζής πράγματι είναι πολύ πιο κοντά στον άνθρωπο από οποιοδήποτε άλλο πειραματόζωο. Δεν υπάρχει όμως τρόπος να αλλάξουμε το γενετικό του υλικό, ούτως ώστε να τον κάνουμε να πάσχει από κάποια γενετική καρδιομυοπάθεια. Επίσης θα ήταν αδύνατο να διατηρήσουμε τόσο μεγάλο αριθμό μεγάλων ζώων μέσα στους εργαστηριακούς μας χώρους και θα είχε τεράστιο κόστος. Το ψάρι ζέβρα μπορεί να μην μοιάζει με τον άνθρωπο, αλλά αποτελεί ένα πειραματόζωο που μπορεί να υποβληθεί εύκολα σε αλλαγές του γενετικού του υλικού, αναπαράγεται πάρα πολύ γρήγορα και μπορεί να διατηρηθεί με πολύ μικρό κόστος. Μόλις παρατηρήσαμε ότι το SB216763 είχε τη δυνατότητα να σταματάει την αρρυθμιογόνο μυοκαρδιοπάθεια στο ψάρι, «κατασκευάσαμε» ποντίκια με το ίδιο νόσημα, τα υποβάλαμε σε ενέσιμη θεραπεία και μπορέσαμε να επιβεβαιώσουμε τα αποτελέσματά μας σε έναν ανώτερο οργανισμό. Το φάρμακο επίσης δοκιμάστηκε σε βλαστοκύτταρα από τους ίδιους τους ασθενείς μας, καθώς και σε κύτταρα από στοματικό επίχρισμα με τα ίδια θετικά αποτελέσματα σε υποκυτταρικό επίπεδο.

asimaki_05

Σ: Η περιπέτεια της υγείας στα 15 σας χρόνια ήταν εκείνη που σας έκανε να θέλετε να βρείτε τη «λύση» για τις μυοκαρδιοπάθειες και τις αρρυθμίες; Το ότι παρακολουθείτε η ίδια την εξέλιξη των προβλημάτων σε εσάς, πόσο βοηθά την έρευνα;

Α.Α: Τα προσωπικά μου προβλήματα υγείας πράγματι αποτέλεσαν την κύρια κινητήριο δύναμη να κάνω κάτι για να βοηθήσω άλλα νεαρά άτομα που γεννιούνται με προβλήματα στην καρδιά τους. Η εξέλιξη των δικών μου προβλημάτων δεν είναι πάντοτε ευχάριστη. Μου δίνει όμως πείσμα να συνεχίζω τη δουλειά μου.

Σ: Τι ποσοστό ατόμων, μικρών και μεγάλων ηλικιών, πλήττουν οι καρδιακές αρρυθμίες και πόσες από αυτές τις περιπτώσεις είναι σοβαρές;

Α.Α.: Το ακριβές ποσοστό του πληθυσμού που πάσχει από καρδιακές αρρυθμίες δεν είναι γνωστό, κυρίως γιατί δεν είναι όλα τα περιστατικά διαγνωσμένα. Εκτιμάται όμως πως ανά τον κόσμο περισσότερα από 600.000 νεαρά άτομα πεθαίνουν αιφνίδια κάθε χρόνο από καρδιολογικά αίτια. Υπάρχουν δεκάδες αίτια που προκαλούν καρδιακές αρρυθμίες. Κάποια έχουν να κάνουν με γενετικά νοσήματα της καρδιάς ή τη στεφανιαία νόσο, άλλα με προβλήματα άλλων οργάνων όπως είναι ο θυρεοειδής αδένας και κάποια με τον τρόπο ζωής μας. Για παράδειγμα το κάπνισμα, η καφεΐνη, αλλά και κάποια φάρμακα που δίδονται για αντιμετώπιση νοσημάτων, μπορούν να προκαλέσουν αρρυθμίες. Τέλος, υπάρχουν και περιπτώσεις που δεν γνωρίζουμε το παθολογικό υπόβαθρο. Ανάλογα με το αίτιο και με το είδος της αρρυθμίας, μπορούμε να τις κατατάξουμε σε σοβαρές, (αυτές που μπορούν να προκαλέσουν αιφνίδιο θάνατο) και σε πιο απλές.

Σ: Ο ερευνητικός τομέας κρύβει τη μεγαλύτερη χαρά, όταν καταλήξει σε επιτυχή αποτελέσματα, αλλά και πολλές απογοητεύσεις. Είναι σύνηθες για έναν επιστήμονα στη διάρκεια των ερευνών να γεύεται πολλές απογοητεύσεις, μέχρι να φθάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Τι μπορεί να τον βοηθήσει περισσότερο: μια καλή ομάδα δίπλα του ή η επιμονή του να συνεχίζει τις έρευνες;

Α.Α: Σαφώς για κάθε επιτυχές αποτέλεσμα έχουν προηγηθεί πολλές απογοητεύσεις. Η χαρά μιας ανακάλυψης όμως επισκιάζει τις «αποτυχίες» που προήλθαν αυτής. Εξάλλου και μέσα από «αποτυχημένα» πειράματα μπορούμε να πάρουμε πληροφορίες. Τόσο η καλή ομάδα, όσο και η επιμονή του ερευνητή βοηθάει να προχωρήσει η έρευνα. Επίσης οι συνεργασίες με άλλες ομάδες όπου όλοι δουλεύουν μαζί για ένα σκοπό, αντί να ανταγωνίζονται, βοηθούν αφάνταστα να προχωρήσει η έρευνα και να στεφθεί με επιτυχίες.

Σ: Είπατε σε παλιότερη συνέντευξή σας «Όσο δύσκολη κι αν ήταν και είναι η ξενιτιά, μου επέτρεψε να κάνω τα όνειρά μου πραγματικότητα». Η μεγαλύτερή σας αδερφή είναι στην Καλιφόρνια καθηγήτρια Σεισμολογίας. Και οι δύο διαπρέπετε στο εξωτερικό. Τι γίνεται λάθος στη χώρα μας και οι επιστήμονες αναγκάζονται να φύγουν, για να μπορέσουν να έχουν την πορεία που τους αξίζει; Δεν σκέφτεστε να επιστρέψετε ποτέ;

Α.Α: Πρέπει να τονίσω πως κι εγώ και η αδερφή μου δεν είμαστε «παιδιά της κρίσης». Φύγαμε και οι δύο από την Ελλάδα πριν πολλά χρόνια. Δυστυχώς η Ελλάδα δεν έχει την εργαστηριακή υποδομή και τη χρηματοδότηση για να υποστηρίξει ερευνητικές πορείες σαν αυτήν που ακολουθώ εγώ. Μπορώ όμως, ακόμα και από το εξωτερικό, να συνεχίσω να προσφέρω στη χώρα μας, βοηθώντας τη σωστή διάγνωση ασθενών με καρδιολογικά προβλήματα. Το πτυχίο μου δεν έχει αναγνωριστεί από τον οργανισμό του ΔΟΑΤΑΠ. Αυτό από μόνο του θα περιόριζε πολύ τη δουλειά που θα μπορούσα να κάνω στη χώρα μας. Μέχρι στιγμής δεν έχω σχέδια να επιστρέψω. Πιθανόν εάν άλλαζαν οι καταστάσεις στο μέλλον, θα ήθελα να γυρίσω για να διδάξω φοιτητές που δεν είχαν τη δυνατότητα να βρεθούν στο Χάρβαρντ.

asimaki_04

Σ: Ποια είναι η πιο συγκινητική στιγμή της μέχρι τώρα πορείας σας;

Α.Α.: Κάθε ανακάλυψη αποτελούσε συγκινητική στιγμή. Εάν έπρεπε να διαλέξω μονάχα μία, θα διάλεγα τη στιγμή που κοίταξα ένα στοματικό επίχρισμα από έναν ασθενή μας κάτω από το μικροσκόπιο και παρατήρησα ότι έδειχνε τις ίδιες ανωμαλίες σε κυτταρικό επίπεδο που είχαμε δει και στην καρδιά.

Σ: Τι μπορεί να σας χαλαρώσει από μια δύσκολη καθημερινότητα;

Α.Α.: Συνήθως το να διαβάσω ένα βιβλίο, να δω μία ταινία ή να μαγειρέψω ένα ελληνικό φαγητό.

——————————————————————————————

Σ: Ποια είναι η αγαπημένη γωνιά του σπιτιού σας; 

Α.Α.: Η αγαπημένη γωνιά του σπιτιού μου είναι ένα σκαμπό δίπλα στο παράθυρό μου. Εκεί κάθομαι το βράδυ και κοιτάζω έξω από το παράθυρο, όταν κάνω τον απολογισμό της ημέρας μου…

 

asimaki_03

Πηγή φωτογραφιών: προσωπικό αρχείο Α.Ασημάκη

——————————————————————————-

Διαβάστε επίσης:

Ε.Μεσβελιάνι:Η γυναίκα που κάνει τη χώρα μας γνωστή στη Ρωσία: http://www.sinapantima.gr/?p=5992

A.Scarpinati: Η ιστορία που προκάλεσε παγκόσμια συγκίνηση: http://www.sinapantima.gr/?p=6202

Peter Watson: Ο…τυχερός πολυβραβευμένος συγγραφέας: http://www.sinapantima.gr/?p=4294

 

 

5 POST COMMENT
Rate this article
5 (100%) 1 vote

Leave a Reply to Tάσος Κ. Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

5 Comments
  • March 30, 2017

    Τέτοια πρόσωπα πρέπει να προβάλλονται συνέχεια από όλα τα μέσα ενημέρωσης.

    Reply
  • March 30, 2017

    ας στηρίξουμε τις νέες γενιές, να μη φεύγουν.Τέτοια άτομα χρειαζόμαστε στην Ελλάδα!

    Reply
  • March 31, 2017

    Μπράβο στην επιστήμονα για όσα έχει καταφέρει! Πολύ καλή συνέντευξη!

    Reply
  • May 23, 2017

    ζητω η Ελλας !!!!!!!!!!!

    Tάσος Κ.
    Reply
  • May 23, 2017

    Μπράβο!

    Δήμητρα
    Reply