Καστάνιτσα: ο επίγειος παράδεισος

Μπορεί ένα ορεινό χωριό κτισμένο στα 840 μέτρα να θυμίζει αιγαιοπελαγίτικο νησί; Να «αιχμαλωτίζει» τις καρδιές, να προκαλεί όλες τις αισθήσεις, να είναι το ίδιο φιλόξενο και ενδιαφέρον χειμώνα-καλοκαίρι;

 

  «Καούρ εκάνατε»*1 στην Καστάνιτσα!

 

Όσοι έχουν βρεθεί στο μέρος αυτό έστω μια φορά, το μόνο βέβαιο είναι ότι θέλουν κάποια στιγμή να επιστρέψουν. Ο καθαρός αέρας, οι φιλόξενοι κάτοικοι, το γραφικό τοπίο… Τον ευλογημένο αυτό τόπο τον λατρεύω για πολλούς, πέρα από τους εμφανείς, λόγους. Αποτελεί τον τόπο καταγωγής του πατέρα μου, ενός αξιόλογου ανθρώπου του χώρου της εκπαίδευσης. Από μικρή επισκέπτομαι το χωριό και μεγαλώνοντας διαπιστώνω ότι ανταποκρίνεται σε όλες τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες κάθε ηλικίας. Προσφέρει τη δυνατότητα απομόνωσης, απόλυτης χαλάρωσης, αλλά και καλοκαιρινής διασκέδασης. Μπορεί να ικανοποιήσει κάθε επισκέπτη που την επιλέγει ως τελικό προορισμό, αλλά και ως βάση για γνωριμία της γύρω περιοχής.

Το χωριό σε καλεί να περπατήσεις στο βουνό όλο τον χρόνο ανάμεσα στις καστανιές και τα έλατα και το καλοκαίρι  να κάνεις βουτιές σε παραλίες που δεν απέχουν πολύ! Για τους λάτρεις της πεζοπορίας η περιοχή είναι ιδανική με καταπληκτικές διαδρομές σε φαράγγια όπως της Μαζιάς, του Λούλουγκα και της  Ζαρμάνιτσας. Οι επιλογές για ημερήσιες εκδρομές σε γραφικά κοντινά χωριά και μοναστήρια είναι αμέτρητες…

 Ομίχλη, κατά τους χειμερινούς μήνες

 

Η Καστάνιτσα πήρε το όνομά της προφανώς από τις καστανιές της. Οι πρώτες αναφορές που βρίσκουμε για τον τόπο αυτό είναι του 13^ου αιώνα. Είναι κτισμένη στις δυο αντικριστές πλαγιές του ψηλού και επιβλητικού Πάρνωνα. Τη μία πλαγιά οι ντόπιοι τη λένε Γαλατά και την άλλη Μυρίση. Η μοναδικότητα του τοπίου φυσικά δεν μπορούσε να περάσει απαρατήρητη και να μείνει απροστάτευτη. Το 1967 το Υπουργείο Πολιτισμού με Προεδρικό Διάταγμα χαρακτήρισε το χωριό «παραδοσιακό – διατηρητέο οικισμό με ιδιαίτερη φυσική και αρχιτεκτονική ομορφιά». Η ιστορική της αξία είναι τεράστια, καθώς θεωρείται από τα αρχαιότερα χωριά της Κυνουρίας και το αρχαιότερο Τσακωνοχώρι.

Ιστορικοί-βασισμένοι στο «Χρονικόν της Μονεμβασίας»*2- υποστηρίζουν ότι οι Τσάκωνες προέρχονταν από τους Λάκωνες και το όνομά τους αποτελεί παραφθορά του ονόματος «Λάκωνες». Στην πλειοψηφία τους ήταν κτηνοτρόφοι και ξακουστοί κτίστες. Έδωσαν δυναμικά το παρόν στην Επανάσταση του 1821 πλήττοντας τις δυνάμεις των Τουρκοαιγυπτίων που επιτίθονταν στην Πελοπόννησο και έσωσαν την Καστάνιτσα. Οι Τσάκωνες μιλούσαν την τσακώνικη διάλεκτο, ή αλλιώς τα τσακώνικα*3. Ο παππούς μου και η γιαγιά μου γνώριζαν τσακώνικα και θυμάμαι να τους ακούω να λένε λέξεις που είχαν κοινές ρίζες με αρχαιοελληνικές. Η γενιά του πατέρα μου άκουγε τσακώνικα από γονείς και παππούδες, καταλάβαινε, αλλά δεν μίλησε ποτέ και δυστυχώς η αρχαιότερη και τόσο ενδιαφέρουσα διάλεκτος της χώρας μας, δεν μιλιέται πλέον.

Παλιότερα, η Καστάνιτσα ήταν γνωστή για την παραγωγή ασβέστη, υλικό με το οποίο είναι κατασκευασμένα τα παραδοσιακά πυργόσπιτα.

Ένα από τα πιο ψηλά σπίτια του χωριού έχει τέσσερις ορόφους

 Αποχωρητήριο εκτός σπιτιού

 Πλάκα με τα ονόματα των Καστανιτσιωτών που έχασαν τη ζωή τους στον εμφύλιο

 

Σε βόλτα σας στο βουνό, μπορεί να συναντήσετε κάποιο από τα τριάντα παραδοσιακά ασβεστοκάμινα.

Πηγή εσόδων, βέβαια, ανέκαθεν αποτελούσε και το καστανοδάσος των 4.500 στρεμμάτων. Στο παρελθόν, η σοδειά  από τα κάστανα ξεπερνούσε τους 400 τόνους.

Στα βόρεια, πάνω στον λόφο της δεξιάς πλαγιάς, βλέπουμε τον βυζαντινό Πύργο.

 

Αξίζει να ανέβετε μέχρι πάνω για να απολαύσετε τη θέα. Το μικρό ανηφορικό δρομάκι ίσως προς στιγμήν σας κουράσει, αλλά αυτό που θα αντικρύσουν τα μάτια σας στην κορυφή, θα σας αποζημιώσει.

Κτίστηκε τον 14^ο αιώνα και στόχος του ήταν η οχύρωση και ο έλεγχος του δρόμου από την Αργολίδα ως τη λακωνική πεδιάδα. Κατά την Τουρκοκρατία δόθηκαν πολλές επιτυχημένες μάχες μέσα από τα τείχη του οκτάμετρου αυτού πύργου. Σήμερα είναι γνωστός ως ο «Πύργος του Καψάμπελη», προς τιμή του Καστανιτσιώτη οπλαρχηγού που το 1810 κάλυψε τα έξοδα της συντήρησής του. Ο πύργος αυτός δυστυχώς δεν μπόρεσε να αποφύγει τη μοίρα πολλών σπουδαίων μνημείων. Την εποχή του εμφυλίου, (1948), γκρεμίστηκε και σήμερα σώζονται τα ερείπιά του.

Αν επισκεφθείτε το χωριό κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, θα πρότεινα να είστε εκεί γύρω στις 06/08 που γιορτάζει ο πολιούχος ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος και γίνεται μεγάλο πανηγύρι.

 

Ο ναός της μεταμόρφωσης του Σωτήρος βρίσκεται στην πλατεία Καψάμπελη και χρονολογείται από το 1780. Ο τότε Τούρκος Αγάς είχε δώσει ειδική άδεια για την ανέγερσή του, καθώς είχε εντυπωσιαστεί και εκείνος από τη φιλοξενία των ντόπιων. (Θα ανοίξω μια παρένθεση εδώ να μιλήσω για το φιλόξενο κλίμα που υπάρχει ακόμα και σήμερα. Δεν είναι μόνο το ότι οι κάτοικοί του θα σε καλωσορίσουν και θα σε καλημερίσουν όταν σε δουν, ακόμα και αν δεν σε ξέρουν. Είναι η στάση ζωής αυτών των ανθρώπων που μεγάλωσαν αγαπώντας τον συνάνθρωπο και θέλοντας να τον βοηθήσουν. Κάθε βράδυ ο παππούς μου και η γιαγιά μου κοιτούσαν αν κυκλοφορούσε στον δρόμο κάποιος ξένος, που είχε μόλις φθάσει στο χωριό, για να τον φιλοξενήσουν).

Στο εσωτερικό του ναού υπάρχει ένα ξύλινο τέμπλο και δύο μεγάλα επιχρυσωμένα μανουάλια μεγάλης αξίας. Το τέμπλο κατασκευάστηκε στην Οδησσό το 1810 με χρήματα του αείμνηστου Καστανιτσιώτη αξιωματούχου της Αικατερίνης της Μεγάλης, Ηλία Μάνεση, ο οποίος υπήρξε και ένα εκ των ιδρυτικών μελών της Φιλικής Εταιρείας.

Στην πλατεία δίπλα στην εκκλησία το Μεγάλο Σάββατο «καίνε» το ομοίωμα του Ιούδα και τους καλοκαιρινούς μήνες τοποθετούν καρέκλες για βραδιές παραδοσιακού γλεντιού.

  Η πλατεία το καλοκαίρι και τον χειμώνα

 

Περίπου δέκα εκκλησίες και ξωκλήσια βρίσκονται στην περιοχή, καθώς και ένας από τους τρεις νερόμυλους στους οποίους άλεθαν το σιτάρι.

 Η εκκλησία του Αγ.Ιωάννη του Προδρόμου

Πέρα από τα πυργόσπιτα του χωριού, αξιοθέατο αποτελεί η Πλατεία Καταδρομέα Σωτηρίου Κουρούνη, που σκοτώθηκε το 1974 στην Κύπρο. Ζητήστε από κάποιον ντόπιο να σας πάει μια βόλτα στη «Μάνα», για να δείτε την πηγή από όπου έπαιρναν παλιότερα το κρυστάλλινο νερό που κατέβαινε από το βουνό.

Κατά τους χειμερινούς μήνες, οι μόνιμοι κάτοικοι φθάνουν τους 23. Πολλοί περισσότεροι, όμως, μένουν από τον Μάρτιο έως τον Νοέμβριο και φεύγουν τους δύο δύσκολους μήνες του χειμώνα.

Κόσμος από τα γύρω χωριά και τις κοντινές πόλεις «πλημμυρίζει» κυριολεκτικά το χωριό στις αρχές Αυγούστου. Οι παραδοσιακές ταβέρνες στήνουν αμέτρητα τραπέζια και ζωντανή μουσική παίζει ως το πρωί. Σε μια προσπάθεια να ικανοποιήσουν και τις νέες γενιές επισκεπτών, οι κάτοικοι φρόντισαν να υπάρχει δωρεάν WiFi για ελεύθερη πλοήγηση.

Μην παραλείψετε να δοκιμάσετε τα φαγητά με τα κάστανα: ρεβύθια με κάστανα, μοσχαράκι και αρνί με κάστανα, καστανόπαστα.

 

Επίσης, τα παξιμάδια με τη γραβιέρα αποτελούν μια γευστική απόλαυση που δεν πρέπει να χάσετε!

Αν θελήσετε να πάτε λίγο πριν τον χειμώνα, θα σας πρότεινα το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου, όταν γίνεται η Γιορτή του Καστάνου. Θα έχετε την ευκαιρία να δοκιμάσετε τοπικά προϊόντα και να αγοράσετε χειροποίητα αναμνηστικά.

 

Λίγο πιο πάνω, στα 1420 μέτρα υψόμετρο, βρίσκουμε το καταφύγιο της Βαμβακούς.  Όποια εποχή και να πάτε, αφιερώστε ένα πρωί να περπατήσετε στον Πάρνωνα ανάμεσα στα έλατα και τις καστανιές. Η φύση θα σας κάνει ένα από τα ωραιότερα δώρα…

 

Η ευρύτερη περιοχή παρουσιάζει ενδιαφέρον. Σε απόσταση περίπου 20 χλμ. βρίσκεται το χωριό Πλάτανος.

«ΣΑΝ ΤΟΥ ΠΛΑΤΑΝΟΥ ΤΟ ΝΕΡΟ

ΔΕΝ ΘΑ ΒΡΕΙΣ ΣΕ ΑΛΛΑ ΜΕΡΗ.

ΜΕ ΜΙΑ ΓΟΥΛΙΑ ΔΕΝ ΘΕΣ ΓΙΑΤΡΟ

ΜΕ ΔΥΟ ΒΡΙΣΚΕΙΣ ΤΑΙΡΙ»

 

Οι Καρυές ή αλλιώς Άνω Καρυές με τα πολλά αξιοθέατα και την μακραίωνη ιστορία.

 

Η Ιερά Μονή Μαλεβής

 

Το Κεφαλάρι Κορινθίας

 

Είμαι σίγουρη ότι αναχωρώντας από το χωριό, ήδη θα ανανεώνετε το ραντεβού σας με το ανεπανάληπτο αυτό τοπίο…

Η πινακίδα στην άκρη του χωριού σας εύχεται «να πάτε στο καλό»

 

————————————————————————————————————————————————————

Οι παραπάνω φωτογραφίες ανήκουν στη δημιουργό της σελίδας «Το Συναπάντημα» και απαγορεύεται η αναδημοσίευσή τους χωρίς την αναφορά πηγής προέλευσής τους.

The above photos are copyright protected by law and their reproduction without the permission of the creator of the webpage “to sinapantima” is prohibited.

————————————————————————————————————————————————————

 Διαβάστε επίσης:

Σύρος: Νησιωτική πρωτεύουσα με «αέρα» μεγαλούπολης: http://www.sinapantima.gr/?p=5689

Ναύπακτος-Ορεινή Ναυπακτία: Μία απόδραση διαφορετική από τις άλλες…: http://www.sinapantima.gr/?p=4076

Το Συναπάντημα σας συστήνει το Παρίσι: http://www.sinapantima.gr/?p=6868

————————————————————————————————————————-

Βρείτε το Συναπάντημα στο facebook: https://www.facebook.com/to.sinapantima

————————————————————————————————————————————————————

*1 Στην τσακώνικη διάλεκτο σημαίνει «καλωσορίσατε»

*2 Κείμενο που αναφέρεται σε γεγονότα του 6^ου-8^ου αιώνα μ.Χ.

Παραγρ.29: Τότε δη και οι Λάκωνες το πατρώον έδαφος καταλιπόντες οι μεν εν τη νήσω Σικελίας εξέπλευσαν, οι και εις έτι εισίν εν αυτή εν τόπω καλουμένω δέμεννα και δεμενίται αντί Λακεδαιμονιτών κατονομαζόμενοι και την ιδίαν των Λακώνων διάλεκτον διασώζοντες (Μετάφραση: Τότε ήταν που οι Λάκωνες εγκατέλειψαν την πατρίδα τους και άλλοι ταξίδευσαν στη Σικελία ‐ εκεί μένουν μέχρι σήμερα, στα Δέμεννα και καλούνται Δεμενίτες αντί για Λακεδαίμονες ‐ διασώζοντας τη Λακωνική Διάλεκτο).

*3 Η Τσακώνικη Διάλεκτος προήρθε από τη Δωρική Διάλεκτο της αρχαίας ελληνικής.

Δύο από τις εκφράσεις που θυμάμαι είναι:

«καώς τα Μαούα. Και έσα σάμερε»; (Καλώς τη Μαρούλα, τι έγινε σήμερα;)

«τσι χρώμα ένι»; (τι χρώμα είναι;)

Η προσευχή «πάτερ ημών» στην τσακώνικη: Αφέγκη νάμου π’ έσι τον ουρανέ. Να ένι αγιαστέ το όνουμά ντι, να μόλει α βασιλεία ντι, να ναθεί το θέλημά ντι όπου τον ουρανέ έτρου τσαι ταν-ι-γή. Τον άντε τον επιούσιε (ταρ αμερή) δι νι νάμου σάμερε τσαι άφε νάμου τα χρία νάμου όπουρ έμε αφίντε τσ’ ενεί του χρεώστοι νάμου τσαι να μη νάμου φέρερε σε κειρασμό, αλλά ελευθέρου νάμου από το κακό.

 

 

 

Ταξίδι